Linh hồn ẩm thực Bồ Đào Nha thấm đẫm hàng thế kỷ khai phá, giao lưu thương mại và văn hóa. Từ người Phoenicia và La Mã đến người Moor và người Celt, mỗi làn sóng di cư đều để lại dấu ấn trong nền ẩm thực Bồ Đào Nha. Nhưng chính thời kỳ hoàng kim của quốc gia này – Thời đại Khám phá – mới thực sự làm thay đổi nền ẩm thực nơi đây. Những tàu buôn trở về từ châu Phi, châu Á và châu Mỹ chất đầy cà chua, khoai tây, ớt và các loại gia vị kỳ lạ, hòa quyện hương vị của những thế giới xa xôi với truyền thống của Iberia.
Ngày nay, ẩm thực Bồ Đào Nha vẫn là sự tôn vinh di sản đa tầng này – táo bạo mà ấm áp, giản dị mà tinh tế. Sau đây là 8 món ăn đặc trưng nắm bắt được bản sắc ẩm thực của đất nước này.
-
Cá tuyết bacalhau
Được mệnh danh là fiel amigo (“người bạn trung thành”), bacalhau được cho là nguyên liệu mang tính biểu tượng nhất của Bồ Đào Nha. Đáng ngạc nhiên là nó thậm chí còn không được đánh bắt ở vùng biển Bồ Đào Nha – loại cá tuyết khô muối này đến từ vùng biển lạnh giá của Na Uy. Tuy nhiên, nó đã trở thành một món ăn quốc dân, với người dân địa phương tuyên bố rằng có ít nhất 1.001 công thức nấu ăn.
Từ món bacalhau com natas nướng lò béo ngậy đến món à Brás trộn trứng vàng ươm, và món à Gomes de Sá mộc mạc với khoai tây và ô-liu, mỗi món ăn đều mang một nét đặc trưng riêng của vùng. Dù được phục vụ vào đêm Giáng sinh hay tại một quán tasca ven biển nhộn nhịp, bacalhau chính là Bồ Đào Nha được thể hiện trên bàn ăn – khéo léo, đa dạng và truyền thống.
-
Cá nướng sardinhas assadas
Đến tháng Sáu, đường phố Lisbon tràn ngập khói và hương thơm của món sardinhas assadas, những con cá mòi tươi rói được nướng vàng ươm trên bếp lửa trong Lễ Thánh Anthony. Món ăn này đã có từ nhiều thế kỷ trước, khi ngư dân nướng cá ngay trên bãi biển với dầu ô-liu, muối thô và chanh.
Ngày nay, món này thường được ăn kèm với khoai tây luộc và salad cà chua đơn giản, và được thưởng thức cùng những người bạn bốn phương tại các lễ hội ngoài trời. Nó không chỉ là một bữa ăn — mà còn là một sự ăn mừng cho mùa hè, cộng đồng và biển cả.
-
Arroz de Marisco đậm hương vị biển
Cơm hải sản này là câu trả lời của Bồ Đào Nha cho món paella — nhưng mềm hơn, đậm đà hơn và không hề kém phần xa hoa. Đầy ắp tôm, nghêu, trai và mực, arroz de marisco được kho trong nước dùng màu nghệ tây, thấm đẫm từng lớp gia vị mặn đậm đà.
Có nguồn gốc từ các làng chài ven biển, món cơm này từng là một bữa tiệc thịnh soạn cho những ngư dân và lữ khách đang đói bụng. Ngày nay, nó là một món ăn để chia sẻ — một nồi đất sét bốc hơi nghi ngút được đặt giữa bàn, mọi người được chia một bát nhỏ. Điều này minh chứng cho thấy ẩm thực Bồ Đào Nha không chỉ là hương vị mà còn là sự sum vầy.
-
Món hầm thập cẩm cozido à Portuguesa
Hương vị đậm đà nhiều tầng của món cozido đến từ những nguyên liệu đa dạng như thịt, xúc xích và rau củ ninh nhừ — mỗi miếng cắn đều thấm đẫm mùi thơm đậm đà của nước dùng. Món ăn này xuất hiện từ những vùng quê, nơi người nông dân không muốn lãng phí bất cứ nông sản nào. Họ tạo ra một món ăn bằng những nguyên liệu dân dã có sẵn ở bất cứ gia đình nào.
Mỗi vùng miền lại có một nét riêng: người Azores hầm món ăn này dưới lòng đất bằng hơi nước núi lửa, người Alentejo thì thêm bạc hà, trong người Madeira có thể thêm khoai lang. Dù được chế biến theo cách nào, cozido là minh chứng rõ ràng cho thấy người Bồ Đào Nha bản địa rất giỏi trong việc biến sự giản đơn thành phong phú.
-
Cơm vịt xé arroz de pato
Đậm đà, thơm ngon và vô cùng hấp dẫn, arroz de pato là món vịt xé nhỏ ăn với cơm nấu trong nước dùng riêng, thường được phủ lên trên những lát chouriço hun khói. Bắt nguồn từ Alentejo — nơi đầy ắp các trang trại vịt được chăn nuôi tự nhiên. Điều kỳ diệu nằm ở sự hòa quyện chậm rãi của các hương vị: vị tanh nhẹ của thịt vịt, vị đất của cơm lẫn với vị cay nhẹ nhàng của xúc xích. Đó là hương vị mộc mạc tao nhã nhất của ẩm thực Bồ Đào Nha.
6. Bánh xếp thịt bò francesinha – biểu tượng của Porto
Thoạt nhìn, nhiều người nghĩ đây là một chiếc bánh sandwich đơn giản. Tuy nhiên, francesinha lại là món ăn nổi tiếng ở thành phố biển Porto với các lớp thịt bò, giăm bông và xúc xích giữa các lát bánh mì, sau đó phủ kín cả chồng bánh bằng phô mai tan chảy và nước sốt bia cay nồng.
Ra đời vào những năm 1950, khi một người Bồ Đào Nha di cư trở về từ Pháp, lấy cảm hứng từ món croque monsieur, giờ đây nó đã trở thành một món ăn được yêu thích trên toàn thành phố. Người dân địa phương tranh cãi không ngừng về việc đây là nơi phục vụ món nay ngon nhất, nhưng Café Santiago vẫn là một điểm đến quen thuộc cho những người yêu thích sandwich.
-
Heo sữa quay leitão
Ở Bairrada, leitão assado — heo sữa quay — không chỉ là một món ăn; đó là một nghi lễ. Heo con được ướp với tỏi và gia vị, sau đó quay chậm trong lò củi cho đến khi da giòn tan, thịt mềm và mọng nước. Theo truyền thống, món này chỉ được phục vụ trong các đám cưới, lễ rửa tội và lễ hội, nhưng giờ đây người dân chế biến leitão và có thể thưởng thức quanh năm tại các nhà hàng. Món ăn này thường được phục vụ kèm khoai tây nướng, cam lát và nước sốt chua ngọt. Chỉ cần cắn một miếng, bạn sẽ hiểu tại sao nó lại là niềm tự hào của vùng đất này.
-
Bánh tráng miệng pastel de nata
Món bánh tart trứng nổi tiếng nhất của Bồ Đào Nha sở hữu lớp kem trứng caramel béo ngậy với lớp vỏ bánh xốp giòn tan. Pastel de nata ra đời vào thế kỷ 18 tại Tu viện Jerónimos ở Lisbon, nơi các nhà sư sử dụng lòng đỏ trứng còn thừa khi làm bánh kẹo.
Ngày nay, các tiệm bánh trên khắp đất nước đều có phiên bản riêng, nhưng nhiều người vẫn trung thành với phiên bản gốc tại Pastéis de Belém, nơi bán được hơn 20.000 chiếc mỗi ngày. Ăn nóng, rắc quế và dùng kèm với bica (cà phê espresso), đó là khoảnh khắc tận hưởng sự giản dị và nguyên bản.
Ở Bồ Đào Nha, ẩm thực không chỉ là nuôi dưỡng cơ thể. Nó còn là lịch sử được lưu giữ trong các công thức nấu ăn, là những buổi tụ họp kéo dài đến tận đêm khuya, là mùi cá nướng thoang thoảng trên những con hẻm lát đá cuội. Cho dù bạn đang thưởng thức món bacalhau tại một quán rượu ở Lisbon hay thưởng thức món pastel de nata trên một quảng trường đầy nắng, bạn không chỉ đang ăn mà còn đang tận hưởng hương vị Bồ Đào Nha rất riêng và cuốn hút.
