Tuscany là vùng đất nổi tiếng với những cánh đồng xanh mướt, những ngôi làng cổ kính và nền ẩm thực phong phú, thế nhưng nơi đây còn được biết đến như là cái nôi sản xuất dầu olive hảo hạng, đặc biệt là dầu olive nguyên chất (extra virgin). Câu chuyện về dầu olive ở Tuscany không chỉ đơn thuần liên quan đến một nguồn thực phẩm, mà còn là một phần không thể tách rời của lịch sử, văn hóa và cách mà người dân tại xứ sở tuyệt đẹp này chăm sóc sức khỏe của mình.
Ngược dòng thời gian qua các ghi chép lịch sử, cây ôliu có nguồn gốc từ Tiểu Á và đã bắt đầu được nhân giống rộng rãi trên khắp khu vực Địa Trung Hải cách đây khoảng 6 thiên niên kỷ. Theo nhà sử học Plinius, cây ôliu chu du đến nước Ý theo chân những người Hy Lạp trong thời kỳ trị vì của Lucius Tarquinius Priscus, trải qua nhiều biến chuyển của thời cuộc để rồi trở thành loại cây mang đến nguồn lợi kinh tế chủ lực trong thời kỳ đó. Người La Mã vô cùng yêu thích sử dụng loại “vàng lỏng” đa năng này, từ đó “mở đường” cho sự phát triển mạnh mẽ trong sản xuất và thương mại hóa dầu olive.
Dầu olive không chỉ được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực mà còn được biết đến như một loại dầu dưỡng thể giúp chăm sóc làn da nhờ khả năng giữ ẩm và làm mềm tuyệt vời, qua đó trở thành một phần không thể thiếu trong các nghi thức chăm sóc và chữa lành cơ thể.
Tại Tuscany, đặc biệt là ở Florence, gia đình Medici đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của cây olive. Họ khuyến khích việc phân chia các khu vực đất đồi cho cộng đồng cư dân tại địa phương, cho thuê với mức giá tối thiểu nhằm tạo điều kiện cho nông dân phát triển quy mô trồng cây olive và cây nho. Điều này không chỉ thúc đẩy nền nông nghiệp mà còn kéo theo sự phát triển của một nền văn hóa ẩm thực tinh tế. Đến thế kỷ 18, công tác phân loại các giống olive trong khu vực được tiến hành dựa trên nguồn gốc địa lý. Apulia và Tuscany trở thành hai cái tên nổi bật bởi thứ dầu óng ả đến từ hai vùng đất này sở hữu hương vị và chất lượng tuyệt vời.
Quá trình thu hoạch quả là bước khởi đầu quan trọng cho việc sản xuất dầu. Quả olive thường đạt độ chín tối ưu vào cuối mùa thu, đồng thời phương pháp thu hoạch thủ công bằng tay luôn được đánh giá cao vì đảm bảo chúng sẽ được chọn lựa một cách kỹ càng nhất. Tuy nhiên, ngày nay, với nhu cầu sản xuất tăng cao, các phương pháp cơ giới hóa như “combing” đang ngày càng phổ biến hơn, qua đó một loại “lược rung” được dùng để rung thân cây, khiến những quả olive chín rụng xuống đất.
Sau khi thu hoạch, ôliu cần được vận chuyển tới nhà máy chế biến ngay lập tức để đảm bảo chất lượng. Quá trình chế biến bao gồm các công đoạn như rửa sạch và tách lá, sau đó nghiền nát ôliu thành bột nhão bằng cối xay truyền thống hoặc máy nghiền hiện đại. Tiếp theo là giai đoạn malaxation, nơi bột nhão ôliu được trộn đều và làm ấm nhẹ giúp quá trình chiết xuất dầu diễn ra thuận lợi. Dầu sẽ được tách ra thông qua quá trình ly tâm, sẵn sàng để đóng vào chai thủy tinh. Phần bột và nước còn lại sẽ được gửi đến các nhà máy chế biến, tiếp tục chuỗi hành trình ép, tạo dầu dùng cho các mục đích khác như phân bón hoặc công nghiệp.
Được sản xuất và chế biến theo những tiêu chuẩn nghiêm ngặt nhất, dầu olive từ vùng Tuscany không chỉ đơn thuần là một loại dầu ăn mà còn là biểu tượng của di sản văn hóa, minh chứng cho sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người. Mỗi giọt dầu olive đều mang theo câu chuyện của đất đai, của khí hậu và của sự chăm sóc tận tâm từ những thế hệ trước kéo dài đến tận ngày nay, từ đó biến hành niềm kiêu hãnh vượt thời gian của nền ẩm thực đa dạng nước Ý.
